W języku polskim występuje 10 znaków interpunkcyjnych: kropka, średnik, przecinek, dwukropek, myślnik (pauza), wielokropek, znak zapytania (pytajnik), znak wykrzyknienia (wykrzyknik), nawias i cudzysłów. Ich główną funkcją jest uczynienie tekstu przejrzystym i zrozumiałym. Znaki interpunkcyjne ułatwiają także oddawanie w tekście pisanym cech typowych dla mowy, a więc np. sugerują, w którym miejscu należy zawiesić głos, a w którym wzmocnić. Trzecią funkcją znaków interpunkcyjnych jest ułatwianie właściwego interpretowania tekstu.

Większość reguł rządzących polską interpunkcją ma charakter obowiązkowy. Oznacza to, że użycie lub nieużycie znaku interpunkcyjnego w konkretnej sytuacji jest nakazane lub zakazane.

Jeśli mowa o ich poprawnym używaniu, jedne z nich sprawiają większe, inne mniejsze kłopoty. Dziś rozpoczniemy krótki cykl artykułów, który powinien rozwiać większość Waszych ewentualnych wątpliwości.

Zacznijmy od kropki.

Kiedy powinniśmy ją stosować, a kiedy nie?

Najważniejszą funkcją kropki jest zamykanie wypowiedzeń. Po prostu, widzisz kropkę i wiesz, że to koniec zdania lub jego równoważnika (zdanie bez orzeczenia), np.

Lubię jeść gofry.

Kasia pięknie maluje.

Wspaniała pogoda.

To jednak nie wszystko. Kropki używamy także w poszczególnych sytuacjach:

• po skrócie wyrazu, który powstał przez odcięcie końcowej części, np. ul. – ulica, prof. – profesor.

Uwaga! Jeżeli w mianowniku skrót zawiera ostatnią literę wyrazu, wówczas nie stawiamy po nim kropki: dr – doktor, mgr – magister, mjr – major. Kropkę stawiamy jednak w pozostałych przypadkach (np. dr. – doktora, mjr. – majora).

• po inicjałach imienia i nazwiska, np. A.A. – Adam Asnyk. W przypadku nazwisk wieloczłonowych zaleca się pomijanie łącznika, np. K.P.T. – Kazimierz Przerwa-Tetmajer.  

• po cyfrach arabskich, które oznaczają liczebniki porządkowe, np. Idę na 8. piętro. Jeśli z kontekstu wypowiedzi jednoznacznie wynika, że użyliśmy liczebnika porządkowego, kropkę można pominąć, np. Kasia obchodzi swoje 10 urodziny.

• po liczbach arabskich i rzymskich oraz literach, które wprowadzają podpunkty w wyliczeniu, np.

I. Gramatyka języka polskiego

1. Rzeczownik

A. Rodzaj męski.

• w zapisie dat, np. 15.11.2019 r. Jeśli miesiąc zapisujemy cyfrą rzymską lub słownie, kropkę pomijamy, np. 13 III 1986 r., 24 maja 2020 roku.

W sytuacji, gdy na końcu zdania dochodzi do zbiegu znaków interpunkcyjnych, kropkę stawiamy po nawiasach i cudzysłowach zamykających, ale pomijamy ją po wykrzykniku, pytajniku i wielokropku, np.

We wtorek zabrali ją do szpitala (a może to był poniedziałek?).

Nie przedstawił się, dlatego nazywałam go w myślach „Panem Czepialskim”.

Jak długo muszę na ciebie czekać?

Mam tego serdecznie dość!

Kropki nie stawiamy w następujących okolicznościach:
    
• po tytułach dzieł, tytułach rozdziałów i podrozdziałów.

• po liczebnikach porządkowych pisanych cyframi rzymskimi, np. Wszystko zaczęło się w XV wieku.

• między składnikami daty, jeśli miesiąc zapisany jest słownie lub liczbą rzymską, np. 8 grudnia 1956 r., 8 XII 1956 r.

• liczebnikach porządkowych oznaczających godzinę, np. Autobus przyjeżdża o 7 rano.

• liczebnikach głównych, np. Na spektakl przyszło 100 osób.

• po skrótowcach, np. KUL, UMCS, PWN; chyba że kończą one zdanie, np. Pracowałem w PKO.

• po skrótach jednostek miar i wag, np. g – gram, ha – hektar, m – metr oraz rodzimych jednostkach pieniężnych, np. gr – grosz, zł – złoty.

• po napisach umieszczonych na plakatach promocyjnych, szyldach, afiszach, transparentach.
    
Mam nadzieję, że teraz kropka nie będzie Wam już sprawiała najmniejszych problemów. W następnym artykule zajmiemy się przecinkiem.